Wypadki komunikacyjne stanowią jeden z najpoważniejszych problemów współczesnego prawa, zarówno na gruncie odpowiedzialności cywilnej, jak i karnej.

Celem regulacji prawnych dotyczących wypadków drogowych jest nie tylko zapewnienie sprawiedliwości w zakresie odpowiedzialności za popełnione czyny, ale również pełna kompensacja szkód doznanych przez poszkodowanych

 

Zabezpieczenie dowodów

Kiedy dochodzi do szkody osobowej, szczególnie w wypadkach komunikacyjnych (także w trakcie wykonywania pracy)  kluczowe znaczenie ma to, jak poszkodowany postąpi zaraz po zdarzeniu. Każde działanie – lub jego brak – wpływa na możliwość dochodzenia roszczeń odszkodowawczych, zadośćuczynienia, a także na uzyskanie innych świadczeń i ich wysokość. Wskazuję poniżej co w celu zabezpieczenia roszczeń poszkodowanego należy zrobić, kto powinien podjąć działania, na jakiej podstawie i jakie są tego skutki.

Pierwsze chwile po zdarzeniu –na miejscu wypadku

Jeśli jesteś uczestnikiem zdarzenia (poszkodowanym), w którym doszło do uszkodzenia ciała lub poważnego rozstroju zdrowia, pierwszym krokiem jest zabezpieczenie miejsca zdarzenia oraz zebranie dowodów, które mogą okazać się kluczowe w późniejszym dochodzeniu roszczeń.

1. Zgłoś zdarzenie odpowiednim służbom
   Wezwanie policji na miejsce wypadku jest niezbędne w przypadku, gdy doszło do obrażeń ciała lub znaczących szkód materialnych. Policja ma obowiązek sporządzić notatkę urzędową z miejsca zdarzenia. Dokument ten może stać się kluczowym dowodem w procesie dochodzenia roszczeń wobec sprawcy szkody lub jego ubezpieczyciela.
   • Podstawa prawna: Art. 17 § 1 pkt 7 Kodeksu postępowania karnego – przestępstwa z urzędu, takie jak wypadki drogowe z poważnymi obrażeniami, wymagają interwencji policji.
   • Skutek realizacji: Notatka policyjna zawiera opis zdarzenia, dane świadków i uczestników oraz wstępne ustalenia dotyczące winy, co ułatwia zgłoszenie roszczeń.
   • Skutek zaniechania: Brak notatki może utrudnić udowodnienie przebiegu zdarzenia oraz wskazanie odpowiedzialności sprawcy.
2. Zadbaj o dokumentację fotograficzną
   Jeśli tylko stan zdrowia na to pozwala, wykonaj zdjęcia miejsca wypadku. Ważne są szczegóły: uszkodzenia pojazdów, ślady na drodze (np. hamowania), oznaczenia drogowe czy obrażenia ciała. Zdjęcia mogą okazać się kluczowe, gdy w późniejszym czasie pojawią się spory dotyczące winy.
   • Cel: Udokumentowanie miejsca zdarzenia dla celów postępowania odszkodowawczego.
   • Skutek realizacji: Dowody fotograficzne pozwalają na dokładne odtworzenie okoliczności wypadku.
   • Skutek zaniechania: Brak dokumentacji może spowodować trudności w udowodnieniu zakresu szkód.
3. Zgromadź dane uczestników i świadków
   Zadbaj o to, by zebrać dane sprawcy, numery rejestracyjne pojazdów oraz kontakt do potencjalnych świadków zdarzenia. Świadkowie mogą potwierdzić Twoją wersję wydarzeń, co bywa kluczowe w przypadku spornych okoliczności.
   • Podstawa prawna: Art. 6 Kodeksu cywilnego – ciężar dowodu spoczywa na osobie dochodzącej roszczenia.
   • Skutek realizacji: Posiadanie danych świadków ułatwia udowodnienie swojej racji w procesie.
   • Skutek zaniechania: Brak świadków może skutkować odmową wypłaty odszkodowania z uwagi na brak dowodów.
4. Wezwij pomoc medyczną
   Bez względu na to, czy Twoje obrażenia wydają się poważne, wezwij pogotowie. Lekarz udzieli Ci niezbędnej pomocy, a także sporządzi dokumentację medyczną opisującą obrażenia, co stanie się podstawą do późniejszych roszczeń.
   • Podstawa prawna: Art. 444 § 1 Kodeksu cywilnego – dokumentacja medyczna potwierdza istnienie uszczerbku na zdrowiu, co umożliwia dochodzenie odszkodowania.
   • Skutek realizacji: Dokumentacja medyczna jest kluczowym dowodem w procesie o zadośćuczynienie i odszkodowanie.
   • Skutek zaniechania: Brak dokumentacji medycznej może skutkować trudnościami w wykazaniu, że doznane obrażenia są związane ze zdarzeniem.

 

Zabezpieczenie dowodów po zdarzeniu

Po opuszczeniu miejsca zdarzenia kluczowe jest kontynuowanie zbierania dowodów, które mogą być przydatne na każdym etapie postępowania.

1. Uzyskaj kopię notatki policyjnej
   Jeśli policja była wezwana na miejsce zdarzenia, upewnij się, że otrzymasz od niej kopię sporządzonej notatki. Jest to dokument, który potwierdza przebieg zdarzenia i może być podstawą do uzyskania odszkodowania od ubezpieczyciela.

• Skutek realizacji: Notatka policyjna uwiarygodnia Twoje roszczenia przed sądem i ubezpieczycielem.
• Skutek zaniechania: Bez tego dokumentu możesz napotkać trudności w procesie likwidacji szkody.
• Zgromadź pełną dokumentację medyczną
  Po wizycie w szpitalu lub u lekarza rodzinnego zachowaj wszystkie wyniki badań, zaświadczenia lekarskie, wypisy ze szpitala oraz rachunki za leczenie. Każdy z tych dokumentów stanowi dowód na zakres obrażeń oraz poniesione koszty leczenia.
  • Cel: Udokumentowanie zakresu szkody i wysokości kosztów.
  • Skutek realizacji: Ubezpieczyciel lub sąd uzna zgromadzone dokumenty jako podstawę do wypłaty odszkodowania.
  • Skutek zaniechania: Brak dokumentów medycznych uniemożliwi uzyskanie zwrotu kosztów leczenia.
• Zachowaj rachunki i faktury
  Jeśli poniosłeś koszty związane z leczeniem, rehabilitacją czy zakupem sprzętu medycznego, wszystkie rachunki i faktury powinny być przechowywane jako dowody.
  • Skutek realizacji: Udokumentowanie kosztów umożliwi ich pełny zwrot.
  • Skutek zaniechania: Brak dowodów finansowych spowoduje, że roszczenia nie zostaną uwzględnione.

Zabezpieczenie dowodów w przypadku uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia.

Zabezpieczenie dowodów w przypadku uszczerbku na zdrowiu wymaga szybkiego działania, dokładności i współpracy z odpowiednimi służbami. Dbanie o każdy szczegół na etapie zabezpieczania dowodów ma bezpośredni wpływ na możliwość i wysokość dochodzonych roszczeń.

Kiedy wypadek skutkuje uszkodzeniem ciała lub rozstrojem zdrowia, zabezpieczenie dowodów staje się szczególnie istotne. Udokumentowanie zakresu obrażeń, ich wpływu na życie poszkodowanego oraz okoliczności zdarzenia jest podstawą do skutecznego dochodzenia roszczeń odszkodowawczych i zadośćuczynienia. Oto szczegółowy opis działań, które należy podjąć.

Na miejscu zdarzenia

 

1. Wezwanie służb ratunkowych

• Dlaczego to ważne?
  Wezwanie karetki pogotowia na miejsce wypadku gwarantuje natychmiastową pomoc medyczną oraz rozpoczęcie dokumentacji medycznej, która jest kluczowa w dochodzeniu roszczeń za uszczerbek na zdrowiu.
• Kto to robi?
  Wezwanie pogotowia może być inicjatywą poszkodowanego, świadka zdarzenia lub osoby odpowiedzialnej za wypadek.
• Podstawa prawna:
  209 § 1 Kodeksu karnego – obowiązek udzielenia pomocy osobie w stanie zagrożenia zdrowia lub życia.
• Skutek realizacji:
  Dokumentacja pogotowia medycznego staje się dowodem w sprawie o odszkodowanie i zadośćuczynienie, potwierdzając istnienie obrażeń i ich bezpośredni związek z wypadkiem.
• Skutek zaniechania:
  Brak interwencji medycznej może być interpretowany jako brak obrażeń, co utrudni dochodzenie roszczeń.

1. Dokumentacja obrażeń na miejscu zdarzenia
   • Co zrobić?
     Jeśli stan zdrowia pozwala, poszkodowany lub inna osoba powinien zrobić zdjęcia obrażeń widocznych na ciele, takich jak skaleczenia, siniaki czy złamania.
   • Dlaczego to ważne?
     Taka dokumentacja pozwala na przedstawienie pełnego obrazu obrażeń bezpośrednio po zdarzeniu.
   • Skutek realizacji:
     Zdjęcia obrażeń mogą stanowić dowód w sprawie sądowej lub w postępowaniu przed ubezpieczycielem.
   • Skutek zaniechania:
     Bez tej dokumentacji ubezpieczyciel może kwestionować zakres doznanych obrażeń.
2. Udział policji w dokumentacji zdarzenia
   • Dlaczego to ważne?
     Policja sporządza notatkę urzędową oraz – w razie potrzeby – zabezpiecza inne dowody, takie jak ślady hamowania czy ślady krwi, które mogą potwierdzać przebieg wypadku.
   • Kto to robi?
     Policja jest wzywana w przypadku wypadków komunikacyjnych z obrażeniami ciała (Art. 177 § 1 Kodeksu karnego).
   • Podstawa prawna:
     Art. 11 § 1 Kodeksu postępowania karnego – postępowania w sprawach wypadków z uszkodzeniem ciała są wszczynane z urzędu.
   • Skutek realizacji:
     Protokół policyjny jest dowodem w postępowaniu cywilnym i karnym. Zawiera opis okoliczności wypadku, dane świadków i uczestników.
   • Skutek zaniechania:
     Bez protokołu policyjnego może być trudno udowodnić odpowiedzialność sprawcy zdarzenia.

4. Zabezpieczenie dowodów w postępowaniach z urzędu

W przypadku wypadków komunikacyjnych organy ścigania (policja, prokuratura) są odpowiedzialne za zabezpieczenie dowodów, które mogą obejmować:

1. Protokół oględzin miejsca zdarzenia– opis miejsca wypadku, uszkodzeń pojazdów, śladów hamowania, położenia ciał.
2. Zeznania świadków– przesłuchanie osób, które widziały zdarzenie.
3. Dokumentacja medyczna– opinie biegłych lekarzy określające zakres obrażeń.
4. Badanie trzeźwości sprawcy– w przypadku podejrzenia prowadzenia pod wpływem alkoholu lub środków odurzających.
5. Nagrania z monitoringu– zabezpieczenie zapisów wideo z kamer miejskich lub prywatnych.

Rola poszkodowanego w postępowaniach z urzędu

Choć postępowanie karne jest prowadzone z urzędu, poszkodowany odgrywa ważną rolę jako strona:

1. Zgłoszenie szkody– poszkodowany może wnieść wniosek o naprawienie szkody w ramach postępowania karnego (Art. 46 k.k.).
2. Dostarczanie dowodów– np. rachunków za leczenie, opinii lekarskich.
3. Działania jako oskarżyciel posiłkowy– poszkodowany może przystąpić do sprawy jako oskarżyciel posiłkowy, wspierając oskarżenie publiczne.

Skutki wszczęcia lub zaniechania postępowania z urzędu

 

• Skutek realizacji:Organy ścigania przeprowadzają pełne postępowanie, co pozwala na ukaranie sprawcy i dochodzenie przez poszkodowanego odszkodowania oraz zadośćuczynienia.
• Skutek zaniechania:Brak wszczęcia postępowania z urzędu może prowadzić do bezkarności sprawcy oraz trudności w dochodzeniu roszczeń cywilnych. W takich przypadkach poszkodowany może złożyć zażalenie na bezczynność organów ścigania (Art. 306 k.p.k.).

Po zdarzeniu – zabezpieczenie dowodów medycznych

 

1. Dokumentacja leczenia
   • Co zrobić?
     Poszkodowany powinien gromadzić wszystkie dokumenty związane z leczeniem:

• Karty informacyjne z pogotowia, szpitala czy przychodni.
• Wyniki badań diagnostycznych (RTG, tomografia, USG itp.).
• Skierowania na dalsze leczenie i rehabilitację.

• Dlaczego to ważne?
  Dokumenty te potwierdzają rodzaj obrażeń, zakres leczenia i koszty poniesione przez poszkodowanego.
• Skutek realizacji:
  Kompleksowa dokumentacja medyczna zwiększa szanse na uzyskanie pełnego odszkodowania za koszty leczenia i rehabilitacji.
• Skutek zaniechania:
  Brak dokumentów może uniemożliwić wykazanie wysokości poniesionych strat.
• Zachowanie rachunków za leczenie
  • Co zrobić?
    Każdy rachunek lub faktura związana z leczeniem powinna być zachowana:

 

• Wizyty u specjalistów.
• Zakup leków, opatrunków i sprzętu medycznego.
• Koszty rehabilitacji.

• Podstawa prawna:
  Art. 444 § 1 Kodeksu cywilnego – poszkodowany ma prawo żądać zwrotu kosztów leczenia.
• Skutek realizacji:
  Udokumentowanie wydatków pozwala na pełne rozliczenie szkód z ubezpieczycielem.
• Skutek zaniechania:
  Bez rachunków ubezpieczyciel może odmówić wypłaty lub zaniżyć odszkodowanie.
• Opinia lekarska o trwałym uszczerbku na zdrowiu
  • Co zrobić?
    Po zakończeniu leczenia należy uzyskać od lekarza orzeczenie o trwałym uszczerbku na zdrowiu, jeśli taki wystąpił.
  • Dlaczego to ważne?
    Jest to podstawa do uzyskania zadośćuczynienia oraz ewentualnej renty wyrównawczej.
  • Skutek realizacji:
    Opinia medyczna pozwala precyzyjnie określić wysokość roszczeń.
  • Skutek zaniechania:
    Brak opinii może ograniczyć możliwość uzyskania pełnego odszkodowania.

 

 

Zgłoszenie szkody

Zgłoszenie szkody to formalny proces, który uruchamia procedurę likwidacji szkody przez ubezpieczyciela lub dochodzenia roszczeń przed sądem. Ważne jest, aby zgłoszenie odbyło się w odpowiednich terminach i było kompletne.

1. Zgłoszenie do ubezpieczyciela sprawcy
   W przypadku wypadku komunikacyjnego, należy zgłosić szkodę do ubezpieczyciela sprawcy. Zgłoszenie powinno zawierać opis zdarzenia, zgromadzone dowody, dokumentację medyczną oraz wskazanie rodzaju roszczeń (odszkodowanie, zadośćuczynienie, renta).

• Podstawa prawna: Art. 822 § 4 Kodeksu cywilnego.
• Skutek realizacji: Ubezpieczyciel ma obowiązek podjęcia postępowania wyjaśniającego i, w razie uznania roszczenia, wypłaty świadczeń.
• Skutek zaniechania: Brak zgłoszenia w terminie może skutkować przedawnieniem roszczeń (Art. 442¹ Kodeksu cywilnego).

• Zgłoszenie do ZUS w przypadku wypadku przy pracy (np. poszkodowanym jest kierowca autobusu, listonosz w trakcie wykonywania pracy itp.)
  Jeśli wypadek miał miejsce w związku z wykonywaną pracą, pracodawca zobowiązany jest sporządzić protokół powypadkowy. Następnie poszkodowany składa wniosek do ZUS o przyznanie jednorazowego odszkodowania lub renty.

 

• Podstawa prawna: Art. 11 Ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.
• Skutek realizacji: Przyznanie świadczeń z tytułu ubezpieczenia społecznego.
• Skutek zaniechania: Brak zgłoszenia skutkuje utratą prawa do świadczeń.

 

Zgłoszenie szkody w przypadku uszczerbku na zdrowiu

 

1. Do ubezpieczyciela sprawcy
   • Zgłoszenie szkody powinno zawierać pełną dokumentację medyczną, rachunki oraz opis zdarzenia. Ubezpieczyciel sprawcy, na podstawie zgromadzonych dowodów, przeprowadza postępowanie likwidacyjne i podejmuje decyzję o wypłacie świadczeń.
2. Do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS)
   • W przypadku wypadku przy pracy zgłoszenie do ZUS umożliwia uzyskanie jednorazowego odszkodowania lub renty. Wymagana jest pełna dokumentacja powypadkowa sporządzona przez pracodawcę.
3. W postępowaniu karnym
   • Jeśli wypadek skutkuje poważnym uszczerbkiem na zdrowiu, poszkodowany może zgłosić swoje roszczenia w ramach postępowania karnego przeciwko sprawcy. Sąd może zobowiązać sprawcę do naprawienia szkody lub zapłaty zadośćuczynienia.

Kiedy i na jakiej podstawie prawnej wszczyna się z urzędu postępowania karne w zakresie wypadków komunikacyjnych

Postępowanie karne dotyczące wypadków komunikacyjnych może być wszczęte z urzędu, jeśli zachodzą określone przesłanki wynikające z przepisów prawa karnego. Kluczowe znaczenie mają tu regulacje Kodeksu karnego (k.k.) oraz Kodeksu postępowania karnego (k.p.k.), które wskazują sytuacje, w których organ ścigania (policja, prokuratura) ma obowiązek wszcząć postępowanie w sprawie wypadku drogowego.

1. Wypadki komunikacyjne z uszkodzeniem ciała lub rozstrojem zdrowia

 

Podstawa prawna: Art. 177 § 1 i § 2 Kodeksu karnego

• Art. 177 § 1 k.k.: Kto, naruszając zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym, powoduje wypadek, w którym inna osoba odniosła obrażenia naruszające czynności narządów ciała lub rozstrój zdrowia na okres powyżej 7 dni, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
• Art. 177 § 2 k.k.: Jeżeli następstwem wypadku jest śmierć człowieka lub ciężki uszczerbek na zdrowiu, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 8 lat.

Kiedy postępowanie jest wszczynane z urzędu?

Postępowanie karne w przypadku wypadków drogowych jest zawsze wszczynane z urzędu, gdy:

1. Doszło do naruszenia zasad bezpieczeństwa w ruchu drogowym (np. niedostosowanie prędkości, nieudzielenie pierwszeństwa przejazdu).
2. Poszkodowany doznał obrażeń ciała skutkujących rozstrojem zdrowia trwającym powyżej 7 dni (w ocenie lekarza).
3. Nastąpiła śmierć poszkodowanego lub ciężki uszczerbek na zdrowiu (np. utrata wzroku, kończyny, zdolności do samodzielnej egzystencji – Art. 156 § 1 k.k.).

Dlaczego z urzędu?

• Tego rodzaju przestępstwa są ścigane publicznie, ponieważ dotyczą naruszenia dobra prawnego, jakim jest życie i zdrowie, oraz zasad bezpieczeństwa w ruchu drogowym. Organy ścigania mają obowiązek działać niezależnie od woli poszkodowanego.

Ucieczka sprawcy z miejsca zdarzenia

 

Podstawa prawna: Art. 178 § 1 Kodeksu karnego

Jeżeli sprawca wypadku:

• zbiegł z miejsca zdarzenia,
• lub był w stanie nietrzeźwości albo pod wpływem środka odurzającego,

to sąd obligatoryjnie orzeka wobec niego surowszą karę, nie niższą niż przewidziane minimum (np. 2 lata w przypadku ciężkiego wypadku). W takich sytuacjach policja i prokuratura są zobowiązane do wszczęcia postępowania z urzędu, niezależnie od woli ofiary.

Dlaczego z urzędu?

• Ucieczka z miejsca wypadku lub stan nietrzeźwości sprawcy wskazują na szczególne okoliczności, które wymagają reakcji organów ścigania w interesie społecznym.

 

Śmierć poszkodowanego

Podstawa prawna: Art. 177 § 2 Kodeksu karnego

Jeśli wypadek drogowy skutkuje śmiercią poszkodowanego, postępowanie jest obligatoryjnie wszczynane z urzędu. Policja i prokuratura przeprowadzają oględziny miejsca zdarzenia, zabezpieczają dowody oraz przesłuchują świadków.

Dlaczego z urzędu?

• Śmierć uczestnika wypadku jest traktowana jako przestępstwo o najwyższym stopniu powagi. Organy ścigania muszą podjąć działania niezależnie od inicjatywy rodziny zmarłego.

Wypadki powodujące mniejsze obrażenia

 

Podstawa prawna: Art. 157 § 1 i § 2 Kodeksu karnego

Jeśli w wyniku wypadku drogowego obrażenia poszkodowanego skutkują rozstrojem zdrowia na okres krótszy niż 7 dni, wówczas zdarzenie jest klasyfikowane jako lżejsze naruszenie zdrowia (Art. 157 § 2 k.k.). Tego rodzaju czyny mogą być ścigane na wniosek poszkodowanego, chyba że zachodzą szczególne okoliczności, takie jak:

• Stan nietrzeźwości sprawcy.
• Ucieczka z miejsca zdarzenia.
• Działanie z rażącym naruszeniem zasad bezpieczeństwa.

#WypadkiKomunikacyjne#Odszkodowanie#Zadośćuczynienie#PostępowanieKarne
#BezpieczeństwoRuchuDrogowego#PrawoCywilne#PrawoKarne#ZabezpieczenieDowodów#ZUS#WypadekPrzyPracy#RoszczeniaPoszkodowanego#UbezpieczenieOC
#ZgłoszenieSzkody#RentaPowypadkowa#ProtokółPolicyjny#ObowiązkiPoszkodowanego#PomocMedyczna#UszczerbekNaZdrowiu#PrawaPoszkodowanych